Đêm đã khuya. Mảnh trăng khuyết nửa, mờ soi cảnh vật âm thầm... Bõ cu Khải tay cầm dao sắc, hăm hở đi về phía gò Chùa. Bốn bề lặng ngắt. Dưới ánh sáng nhạt nhẽo, những chòm cây to, những búi lau rậm lù lù hiện thành một cảnh tượng kỳ quái. Lão già có cái cảm giác như người vào sâu một cõi huyền bí để tìm những bước phiêu lưu ghê gớm. Lão đi đến đâu, lá khô phủ đất bị giày xéo, sột soạt như những tiếng rùng mình bí mật. Trong cảnh vô cùng tịch mịch, trái tim lão đập dồn. Lão nghĩ đến ông cụ Điều, trong ba ngày trời xa vắng chủ, ba ngày giữa buổi nhiễu nhương, sinh mệnh con người cheo leo như trứng để đầu đẳng, lão không biết số phận của chủ mình ra thế nào? Câu hỏi ấy làm cho lão lo ngại lắm. Lão đi nhanh. Qua bãi tha ma, lão bắt đầu trèo dốc. Trên con đường chìm khuất dưới gai góc, mỗi bước có thể đưa người ta tới hang hùm tổ rắn nọ, người nghĩa bộc đã tỏ biết khinh thường tính mệnh mình vì chủ. Lão, phần mệt, phần cảm xúc quá, thấy mồ hôi toát ra đầy mình, giá ngắt và dính như hồ. Nhưng, mò mẫm mãi, lão Khải cũng lần được tới cổng chùa, vô sự. Cảnh chùa ấy to lắm, lâu ngày bỏ hoang phế, đổ nát đã gần hết. Những gai góc, cỏ hoang mọc lấn cả lên thềm. Mái tam quan sụt mất từng mảng lớn. Cột, kèo, bị dầm mưa dãi nắng, đã mục ruỗng mốc meo. Hai bức tường đầu hồi chơ vơ, nứt nẻ, chỉ chờ một cơn gió to nữa là xuống nốt. Lão già lẳng lặng bước vào chùa. Trời tối sập xuống. Mảnh trăng vừa bị mây che. Lão Khải vội đập đá lấy lửa, châm vào cây nến đem theo để soi đường. Lần tới hậu cung, lão cũng chẳng thấy động tĩnh gì cả. Quanh mình, lặng lẽ, tối tăm. Lão giơ cao ngọn nến nhìn. Trên bệ gạch long lở, mấy pho bụt mốc ngồi trông cảnh tiêu diệt, vẻ mặt thản nhiên hoặc điểm một nụ cười thâm trầm. Không khí lạnh lẽo, ẩm ướt, tỏ ra rằng nơi đó đã lâu thưa vắng bóng người. Có chăng những con dơi thấy ánh lửa bay tán loạn, in lên tường mốc những bóng đen thấp thoáng. Nhưng, sự hoạt động ấy càng như chứng thực vẻ tiêu điều kia. Lão Khải ngẩn ngơ thất vọng, đang phân vân thì bỗng giật nảy mình... Ngọn nến lão cầm nơi tay rơi mạnh xuống đất. Lửa tắt. Bức thành hắc ám tiến sát đến quanh mình lão. Trái tim lão ngừng hẳn lại, người như bị điếng đi... Dưới chân lão, tận đâu trong tim đất, thoáng có tiếng đưa lên. Một tiếng rền rĩ, trước còn văng vẳng, sau thành kêu gào, thảm đạm, sặc sụa, nghẹn ngào rồi im bặt... Lão Khải sởn tóc gáy, tự hỏi có phải mình mơ hoảng không? Lão cố lần mò nhặt được cây nến. Ánh lửa lại leo lét sáng, sự kinh sợ dịu dần. Không, thế thì không phải lão già đã mơ hoảng. Cái tiếng kêu huyền bí vừa rồi, quả nhiên lão đã nghe rõ ràng. Hẳn có ai bị chôn vùi ở dưới đất. Nhưng, đã bị chôn, sao còn sống, còn kêu được. Mà sao lại chỉ kêu có mấy tiếng rồi thôi? Lão Khải ngờ. Cái tiếng vừa rồi biết đâu chẳng phải là tiếng thổn thức của tim đất, lão ngẫu nhiên nghe lỏm thấy? Biết đâu dưới chân lão, cái khối lì lì kia lại chẳng cũng có sinh hoạt, có đau khổ, có giãy giụa, thở than?... Lão Khải giương hai mắt khủng khiếp nhìn quanh như một anh chàng sắp hóa dại. Bốn bề lúc đó lại yên lặng. Sau, đứng mãi chỉ thêm sợ, lão quả quyết hỏi to lên rằng: - Ai đấy? Ai kêu ở chỗ nào? Nhà không, tường kín, tiếng nói của lão vang lên oang oang như có kẻ nào bắt nhai. Tuy vậy cái tiếng vang đó hình như có thấm xuống dưới tầng đất sâu. Vì cái tiếng rền rĩ vừa rồi lại thấy bắt đầu, mà lần này thì đích xác là tiếng người. Lão Khải sợ quá. Sự can đảm của lão đã đến cùng rồi. Lão định vùng chạy trốn. Nhưng, cũng như người bị bóng đè, lão định vùng vẫy mà nào chân tay có theo ý muốn! Giữa lúc tinh thần lão bị khủng hoảng ấy, một tuệ quang lòe ra như một làn chớp trong giông tố: - Ông cụ Điều! Ừ, biết đâu tiếng kêu ấy lại chẳng là tiếng kêu hấp hối của người chủ nhân từ bị hại! Biết đâu, trong lúc lão đi vắng, ông cụ Điều không bị có đứa nó hành hạ dập vùi? Nghĩ thế thì tấm lòng thương chủ bừng bừng sôi nổi, át cả sự nhát sợ mà bấy giờ lão Khải coi là một sự đê hèn. Lão không tin ở sự phi thường nữa, chú ý nhìn những viên gạch lát, rồi lấy chuôi dao gõ mạnh xuống đất để tìm. Gõ đến chỗ cửa võng, một tiếng vang khác thường khiến lão phải để ý. Lão ngồi xổm xuống, xem xét kỹ thì thấy một viên gạch vữa xây không có, lão thò lưỡi dao bẩy mạnh viên gạch bật ngay lên. Một cái cửa hầm mở ra. Tiếng rên từ dưới hầm đưa lên. Lão Khải không rụt rè gì nữa, tụt ngay xuống hầm, giơ nến soi. Dưới ánh sáng lung lay, lão nhận thấy một nơi khá rộng, bốn bề vách đất kín bưng và ẩm ướt nhớp nháp. Không khí nặng nề. Giữa hầm, trên cái bàn thấp, để vào trong một cái hòm gỗ, thành cao độ bốn tấc ta, một người đàn ông quần áo rách rưới, chân tay trói gò, đang giãy giụa. Lão Khải lại gần, một mùi tanh sặc sụa làm cho lão suýt lộn mửa. Đựng trong hòm gỗ, hàng trăm con rết đang bò lúc nhúc như giòi. Mỗi lần người bị trói cựa quậy, nhỡ thò gót chân hay khuỷu tay xuống là chúng nhâu ngay lại để cắn. Thực là một hình phạt thê thảm. Thê thảm vì nó kéo dài sự đau khổ, nó để sự chết đến rất chậm chạp. Lão già vội cầm dao băm vằm bọn rết ra như cám, toan cởi trói cho người bị nạn. Vừa nhìn lên nét mặt đau khổ, lão buột miệng kêu: - Trời ơi, cụ Điều! Lão Khải lật đật ôm cụ Điều xuống đất, cắt đứt dây trói, lay gọi hồi lâu. Ông cụ bị rết cắn đau quá, chân tay đã sưng đẫn lên và tím ngắt lại, mặt xanh xám, mắt nhắm nghiền. Lão Khải lay gọi đến ngót nửa giờ, ông cụ Điều mới dần dần hồi tỉnh, mở mắt nhìn người nghĩa bộc một cách lạ lùng. Trong cổ họng thì thào nhiều tiếng, nhưng chẳng rõ là nói gì. - Trời ơi!... Cụ Điều!... Cụ Điều!... Con đây mà!... Cụ đừng sợ gì nữa!... Con đã giết chết hết đàn quái vật rồi! Lão Khải nhắc đi nhắc lại hàng trăm lượt câu nói đó. Mãi sau, cụ Điều mới nhận ra, hổn hển kêu: - Chết!... Chết mất... thôi... ôi!... - A cụ đã tỉnh! Cụ đã khá lắm rồi!... ừ, nọc rết chỉ làm cho đau đớn chứ mấy khi hại đến mạng người!... - Nó... Nó... Giết chú... mất thôi... - Nó là ai? Ngọn nến tàn. Mẩu bấc cuối cùng chìm trong đống sáp lỏng cháy bùng lên rồi tắt ngấm. Trong hầm thành ra một cõi âm ty. Hai người giáp mặt nhau mà chẳng nhìn thấy nhau. Tiếng nói đứt khúc âm thầm như tận cõi chết đưa lại, cụ Điều cố gượng kể lể nỗi thống khổ của mình: - Chú... đi rồi... nó bắt được tôi, tra khảo... nhốt xuống đây... ngót một ngày... chết... Chú đi đi... nếu nó đến... trốn xa đi... nếu nó đến... - Nhưng nó là ai?... Thằng Tào? - Không!... Anh nó. - Thằng cai tổng Cục? - Ừ... cai Cục!