Mấy ngày rầy, bến đò Mai Lĩnh người ta đi đông như trẩy hội. Ngôi quán con con của bà Lý Cốc không lúc nào vắng khách. Cô lái đò có tên là Sơn Ca nhưng đã lâu im tiếng hát, cũng ít lúc được ngơi tay. Mỗi ngày nàng chở đi chở về không biết bao nhiêu chuyến. Mỗi chuyến đò ít ra cũng có một kẻ ăn mày. Nàng thường cười nói với mấy bà trong xóm : - Sao dạo này ăn mày ở đâu đến mà đông như rươi [1]! Và nàng tự hỏi : - Tại sao những tên do thám thích giả dạng làm ăn mày thế nhỉ ? Chuyến đò sáng sớm hôm nay có những ba tên hành khất. Nàng chú ý đến tên to lớn nhất. Đối với con người này Tạo Hoá dường như quá khắt khe. Cho y được mỗi cái thân hình vạm vỡ, lại bắt y chịu vô số tật nguyền. Khổ sở nhất là cái lưng gù khiến cho mặt y luôn luôn phải nhìn xuống đất. Nửa người bên trái là nửa người bỏ đi từ cái má sưng u như ngậm hoài trong miệng một quả chám [2] thật to đến cánh tay khoèo có năm ngón tay co quắp. Còn cái chân thọt thì lúc nào cũng kiễng lên như chỉ dám đụng đến mặt đất của loài người bằng một ngón chân cái. Y cam phận tật nguyền, ngồi ở mạn thuyền, xa lánh mọi người mặc dầu quần áo y có rách rưới mà không hôi hám. Khác hẳn với hai gã cùng đi, mặt mũi nhâng nháo như hãnh diện với cái nghề mà không ai thích giây vào. Đến bến, hai tên này nhẩy tót lên bờ, gọn và đẹp như những người giỏi võ. Chúng ton ton đi trước để mặc gã loay hoay với một nửa thân hình không mang tật. Mấy bà có gánh có gồng đã lên hết, vừa đi vừa nói chuyện huyên thuyên. Gã ăn mày chính hiệu rời chiếc đò sau rốt. Cô lái không nề hà giơ một bàn tay từ bi cho y bám vào điểm tựa. Y cúi đầu thật thấp gật gật mấy cái tỏ ý vái chào trước khi cất bước một cách thật khó khăn. Cô gái giật mình thấy một mảnh giấy gập vuông thật nhỏ nằm gọn trong lòng bàn tay. Ái chà ! Tên này hoá trang giỏi thật ! Không ngờ ! Mà y là ai nhỉ ? Nàng mở tờ thư ra đọc. Thư viết bằng chữ nôm, nét bút đẹp, trông quen quen : “Bạn Lĩnh Nam nhã giám, “Ngày mai là ngày Đại hội ăn mày. Nhờ bạn báo ngay cho các chú Đinh, Ấn, Lạc nghênh tiếp thật long trọng.” “Sơn Nữ cẩn cáo.” Mai như người ngủ mê sực tỉnh. Nàng hồi tưởng lại ngày ông quân sư họ Nguyễn sửa soạn xuôi Nam . Ông khẽ dặn, lời ân cần như còn văng vẳng bên tai : - Cháu Mai à, ngoài bốn ông tướng cai quản ba đạo quân đánh thành Đông Quan, chỉ có ba người biết ta có mặt hôm nay ở đất Bắc. Đó là ông Trần Kiện, cháu và một người lấy tên là Sơn Nữ nằm trong lòng địch. “Cháu phải giấu thật nhẹm không cho ai biết bác ở chơi bên Lương Xá mấy ngày. Để lộ tin này ra, mẹo của bác tất không hiệu nghiệm và ta sẽ thua trận đấy. “Nếu Sơn Nữ liên lạc với cháu thì cháu tên là Lĩnh Nam nhé”. Nàng sực nhớ : ông Trần Kiện và bốn tướng đều có mỗi người một tên giả để phòng thư có lọt vào tay địch, tin tức vẫn không bị tiết lậu và những người tin cẩn không bị lộ diện. Chạy ù vào một mái tranh gần đó, nàng thì thào : - Lụa xuống trông đò hộ chị. Chị đi đàng này một lát. Có việc cần lắm. Trong một thoáng, nàng biến thành một gã thiếu niên mặt đen đúa, đầu quấn chiếc khăn nâu, và mình khoác áo tơi lá mặc dầu trời không mưa. Gã dắt một con ngựa nòi, tót lên yên và cả người lẫn ngựa bay vào làng Lương Xá bằng những con đường tắt. Trần Kiện trông thấy reo lên : - Cháu Mai, chắc có tin gì quan trọng ? - Dạ. May quá, có cả ba chú ở đây. Trần Kiện, Lý Thiện và Đỗ Bí cùng châu đầu vào đọc một tờ thư chỉ riêng họ mới hiểu được nội dung. Chú Lạc, tức Đỗ Bí, người dễ dãi nhất, giảng cho cô lái : - Ngày mai, chúng nó sẽ tung thật nhiều tên dọ thám đi săn tin. Chúng ta sẽ kín đáo phô trương như có vua chúa ở đây. Lý Triện, hay là chú Ấn, nhắc đi nhắc lại : - Cháu Mai nhớ dặn tất cả những người bên ấy chớ quên những điều cấm kỵ. Nghĩa là tha hồ kháo chuyện rông rài. Muốn thêu dệt chuyện vua, chuyện tướng gì cũng được hết. Duy có tên ông Nguyễn Trãi là cấm chỉ [3] không được nhắc đến. - Vâng, cháu nhớ. ° ° ° Chiều hôm sau, nàng kéo chiếc đò lên bờ khi trời mới nhá nhem. Trái với lệ thường, nàng tất tả trên đường về nhà để kịp ăn vội vàng mấy miếng rồi còn đi họp ở nhà cụ Cử. Qua khoảnh ruộng chiêm đến một khu rừng nhỏ. Có tiếng người nói chuyện vọng lại. Tiếng chân người đi tới. Hai gã ăn mày hôm trước sóng vai nhau len lỏi trên con đường hẹp. Tinh mắt, nàng vội tránh vào trong một bụi cây rậm rạp, đợi chúng đi diễn qua trước mặt. Vô tình, chúng không trông thấy nàng, và vô tình vài câu đối đáp của chúng lọt vào tai kẻ thứ ba : - Tức quá ! Tìm đúng nhà rồi mà không thấy thằng ranh con ấy đâu. - Cả con nhãi con kia cũng không thấy nốt ! - Thôi để cho chúng nó sống thêm vài hôm nữa vậy. Thịt lúc nào chả được. - Ừ, hễ bên kia ta triệt xong thì bên này tính lúc nào hay lúc ấy. - Hà hà ! Tao thấy chúng nó nằm cả trong rọ mà còn lăng xăng chiêng trống rầm trời, ngựa voi rộn rịp… xem phát tức cười !... Rón rén bước ra khỏi chỗ nấp, nàng đứng nom theo cho đến lúc hai tên ăn mày rẽ vào con đường bên trái. Đang phân vân không biết có nên rượt theo chúng hay không, nàng giật thót mình, nghe đàng sau có tiếng người chạy tới. Một bóng đen lướt qua, nhanh như gió. Một cánh tay trong tối vung lên. Nàng chưa kịp nghiêng mình tránh đã cảm thấy như có một vật gì cắm chặt vào khăn, chỗ tóc vấn dầy nhất quanh đầu. Một mũi phi tiêu nhỏ có một lá thư gấp nhỏ làm cánh. Sợ toát mồ hôi, nàng chạy ù về nhà, ghé vào đèn mở đọc. A ! Hai thư chứ không phải một. Vẫn nét bút quen quen của anh chàng mang tên Sơn Nữ. Bạn Lĩnh Nam nhã giám Tối mai, hai kẻ lạ mặt sẽ nghỉ chân nơi quán Trúc. Một tên giọng lơ lớ, Ám hiệu : nheo mắt trái. Bảo cô Lãm sắm rượu ngon, nhắm tốt và phục cho tất cả đều say. Nhờ cụ Cử sẵn sàng nghiên bút sao lại tin tối mật. Sơn Nữ cẩn cáo. Khá quá ! Anh chàng này không gù như mình tưởng. Y chẳng những đứng thẳng băng mà còn chạy như bay trên đường lạ trong đêm tối. Phép ném phi tiêu cũng tuyệt vời. Nếu không phải là bạn ắt mặt mình… Nghĩ đến đây, nàng rùng mình trong khi bàn tay thẫn thờ mở tờ giấy thứ hai. Trời ơi ! Anh Lịch ! Thảo nào ! Nàng chăm chú đọc, lòng rộn một niềm vui trộn lẫn với một nỗi lo khó tả. "Em Mai Lộng giả thành chân [4], thằng Rực đã theo hẳn Vương Thông và đang tìm cách ám hại anh Hậu trước khi triệt hạ đội dân quân làng ta đấy. Phải cẩn thận đề phòng và trình cụ Cử biết ngay. Anh Lịch" __ 1. Rươi: một loại sâu từ dưới đất chui lên vào cuối thu, khi thời tiết thay đổi, trong những ruộng ở miền bể kêu là ruộng rươi. Rươi có thể làm được nhiều món ăn rất ngon. Đông như rươi: rươi thường xuất hiện đông đặc trong những ruộng rươi. 2. Quả chám: trái cà na. 3. Cấm chỉ: cấm ngặt. 4. Lộng giả thành chân: đùa mãi thành thật.