Linh nhân Thái Hậu Ỷ Lan sắp xa giá đến cung Thượng Dương! Không biết từ một ngõ ngách nào trong thâm cung, tin này bay ra lọt vào tai một tỳ nữ ở cung Thượng Dương. Lập tức, tin tức bất thường này được thầm kín sang tai trong đám cung nữ. Nó loang nhanh đến chóng mặt và cứ mỗi lần truyền tai từ người nọ sang người kia lại mang thêm nhiều câu bình phẩm bất tường, nhiều lời tiên đóan hung dữ. Nó được thêu dệt thêm nhiều tinh tiết rợn người trong khối óc hoang tưởng của những kẻ mà cái chết ám ảnh lâu nay thường xuyên treo lơ lửng trền dầu họ ... Chính những điều ấy đã biến cái tin lúc đầu như tia nước bình thường này ra con ngòi chảy xiết rồi chóng vánh thêm thành thêm nhánh để hóa thành một dải sóng nước hung hãn đổ ập vào cung Thượng Dương, đánh thức cung Thượng Dương bừng dậy kinh hoàng sau một cơn ngủ dài mê mệt. Đám cung nga túm năm tụm ba ở những hành lang tối, rỉ vào tai nhau những tiếng thầm trong cuống họng. Họ cùng chung một ý nghĩ: - Ôi cái bản án kéo dài dai dẳng gần hai năm trời, phải chăng nay đã đến giờ hành quyết? Một cô cung nữ đánh bạo hỏi bạn: - Họ sẽ bắt ta chết theo cách nào nhỉ? - Cách nào thì cũng chết! - Nếu họ ban cho mỗi người một chén thuốc độc thì em khổ lắm; Tính em hay lợm giọng mà! Một cô khác góp lời: - Ông Thái giám già bảo họ sẽ ban cho chị em ta mỗi người một tấm lụa bạch đấy. - Không đúng đâu! - Một tiếng nói khác khẽ đáp lại - Em nghe nhiều người nói họ sẽ chôn sống lũ chúng mình theo Tiên Đế. Quả có thể, tin đồn này nhiều ngưòi hay biết nhưng không một ai dám mở miệng nhắc lại. Bây giờ có kẻ nói ra, mọi người đều kinh hoảng, tưởng như mới nghe thấy lần đầu. Nhiều tiếng rú khẽ chợt tắt, nhiều làn môi run lên trong một lúc, nhiều giọt nước mắt đọng thành ngấn. Tuy nhiên lòng họ vẫn còn tựa vào một điểm hồ nghi mong manh là lời đồn ấy chưa rõ thực hư thế nào. Mãi đến lúc viên quan Thái giám vào chính thức báo tin này và bảo cung Thượng Dương sửa soạn nghênh giá Thái Hậu Ỷ Lan thì chút hy vọng cỏn con của họ tan như bèo bọt. Sự náo động thầm lặng này trong cung phút chốc đã đến tai Dương Hậu. Bà sai Thanh Nga đi gọi tất cả cung nhân lên phòng bà. Nhìn những khuôn mặt tái nhợt đi vì sợ hãi, bà hơi cau mày nhưng rồi bình tĩnh nói: - Các con! Các con làm gì mà nhốn nháo lên thế? Sự việc này ta hằng trông đợi từ lâu. các con cùng bà sắp sửa được đi hầu Tiên Đế. Hôm nay là ngày vui của bà, sao các con lại buồn bã thế? Giọng bà nói mỗi lúc mỗi bình thản đến lạ lùng. Các cung nữ đều gục đầu im lặng. Bà lên tiếng gọi Thanh Nga: - Thanh Nga! Con hãy đem tất cả đồ trang sức và phấn son của bà còn thừa thãi ra phân phát cho mọi người. Bà quay lại : - Các con hãy nghe đây lời ta nói. Hôm nay các con mỗi người phải ăn vận cho thật sang, trang điểm cho thật đẹp, xứng đáng với người của cung Thượng Dung, để làm vừa lòng đẹp ý Tiên Vương. Những lời nói lạ lùng trên đây không phải là những lời mầu mè kiểu cách ở đầu lưỡi. Đó là những lời thực của lòng bà, những ý nghĩ thực trong đầu óc bà. Gần hai năm trời nay, bà thực sự sống bên cạnh Tiên Đế. mọi chuyện đời, bà gác bỏ ngoài tai. Quan Thái Bảo Nguyễn Châu thận trọng cho bà biết tin nhà Tống sắp kéo quân sang đánh ta, bà cảm thấy tin ấy đối với bà quá xa lạ. Tống Lý có đánh nhau hay không, ai được ai thua, điều ấy có can hệ gì đến đời sống tâm linh của bà. Ngay đến việc các lão thần hoàng tộc còn giữ nguyên lòng tôn kính tin yêu đối với bà và đồng lòng muốn xin xá tội cho bà theo lới Nguyễn Châu thuật lại, bà cũng thản nhiên chẳng chút mảy may xúc động. Những chuyện ấy như những hạt bụi trần bay tới đổ vào rồi trượt đi trên lần áo hải ly trơn mượt của bà. Trong giờ phút này, tâm trí bà chỉ dồn vào việc trang điểm, công việc bà làm cả một đời người mà vẫn chưa lúc nào xong. Cung nga tíu tít bận rộn chung quanh bà. Đứa chải tóc, đứa soi gương, đứa thoa phấn kẻ mi, đứa trau chuốt ngón tay, gót chân. Bà chọn mặc chiếc triều phụng rực rỡ nhất. Còn sống, bà còn phải đẹp. Có chết bà cũng phải đẹp trong cái chết. Quân Vương có gặp lại bà dưới kia cũng phải tấm tắc khen bà xứng đáng là bậc mẫu nghi thiên hạ. Ngắm nghía mình trong chiếc gương đồng, bà nhoẻn một nụ cười thỏa nguyện và tự nhủ: - Trông ta hôm nay quả đúng là một cô dâu mới. Ỷ Lan có ganh tức thì cứ chết theo ta rồi cùng xuống dưới kia mà đánh ghen! Ý nghĩ ngộ nghĩnh ấy khiến bà cười thành tiếng. Trong lúc này, không phải chỉ riêng bà mà tất cả mọi người trong cung Thượng Dung đều bận rộn về việc trang điểm. Các cung nữ như những con rối bị giật dây, thẫn thờ giở từ đáy hòm lên mớ áo quần lâu ngày không sờ tới. Không khí trong cung Thượng Dung bỗng rộn rịp hẵn lên nhưng cái giá lạnh của chết chóc vẫn như bao trùm lên mọi vật. Rồi mọi thấp thỏm chờ mong trong cung Thượng Dương bỗng lắng xuống. Phút nghênh giá Thái Hậu Ỷ Lan đến rồi. Dương Hậu ngẩng cao đầu cố lấy dáng đường bệ bước ra khách sảnh. Ỷ Lan đặt chân lên bậc thềm. Hạnh Hoa đi sau, cắp gươm theo hầu. Cuộc chạm trán giữa hai tay bà Hoàng tuy diễn ra khaỏng khắc mà dài vô hạn. Khuôn mặt của Thượng Dương như được đẽo gọt nhô ra từ một phiến đá. Làn da trắng ngần tựa như đông lại đóng thành băng tỏa lạnh. Bà ngẩng mặt nhìn vào một điểm sáng vô hình nào trên bức tường cao. Thanh Nga đứng sau bà lại tò mò chăm chú nhòm vào Hạnh Hoa, người nàng biết là ý trung nhân của chàng trai tuấn kiệt mà nàng từng có dịp trong giây phút giây gần gũi. Ỷ Lan im lặng đứng ngắm Thượng Dương. Ngay từ đầu, bộ xiêm y lỗng lẫy với dáng điệu kiêu sa, cao đạo của Thượng Dương đã làm bà tức lộn ruột. Nhưng bà kịp nghĩ đến công việc bà đến đây. Ỷ Lan điềm tĩnh nhìn lại Thượng Dương và lần đầu bà nhận thấy nhan sắc của Thượng Dương quả hiếm có. Bà bỗng thấy tiếc hộ cho vẻ đẹp cao sang ấy bây giờ chẳng để lung lạc được ai như bông hoa sặc sỡ đậu giữa biển cát hoang dấu chân người. Ý nghĩ mỉa mai ấy giúp giọng bà trở nên điềm đạm. - Ta có lời chúc mừng Dương Hậu. Ta đến cho Dương Hậu một tin vui. Ôi! Cái tin chết người mà ả gọi tin vưi, sự độc ác không sao lường nổ. Vừa ngẫm nghĩ, Thượng Dương vừa đáp: - Tin vui này, ta biết từ lâu. Đến lượt Ỷ Lan lại ngỡ ngàng. Làm sao bà ta biết trước đuợc tin này, ai nói cho bà ta hay? Ỷ Lan thầm nhớ lại sau khi Thái Úy ra về, bà thấy toàn thân rã rời mệt mỏi. Bà nằm trằn trọc hàng mấy đêm liền. Tiếng trống sang canh trên lầu Chính Dương chốc chốc như điểm vào từng phút giằng co day dứt trong tâm sự của bà. Nhưng vốn nhiều năm đã ở ngôi cao cầm cương chính sự bà đã tạo được cho mình cái tính cứng rắn đối với bản thân, không dễ dàng cho phép mình buông thả theo ước muốn riêng tây. Cuối cùng trong bà, cái khôn chung đã trỗi giọng át tiếng cái giận riêng. Không chần chừ, bà quyết định đến ngay cung Thượng Dương. - Ta không hiểu làm sao Dương Hậu lại biết được tin vui này. Ỷ Lan thử ném một câu thăm dò. - Sĩ sư ở phủ Đô hộ đã ghi rõ ràng cái chết của ta vào bản án. Bây giờ người mới đến thi hành án quyết, kể ra khi chậm đấy. Câu nói này đã giải được mối hồ nghi trong lòng Ỷ Lan. Bà kiêu hãnh dõng dạc nói: - Ta biết sử sách đã ghi cái chết của bà, nhưng nay Ỷ Lan ta lại đến đây tha cho bà sống. Lại đến thế kia ư? Thì ra trước lúc đem giết, ả còn vờn vỡ trêu cợt mình. Nhưng ta đâu phải chú chuột nhắt để con mèo cái kia vờn cho thỏa thích? Khí giận bốc lên trong mắt Thượng Dương: - Tha ta ư? - Bà cười gằn - Ta với ngươi cùng là kẻ đàn bà. Mà phàm đã là đàn bà thì làm sao tha cho nhau được - Bà phất tay áo - Ta không tin! - Bà không tin cũng phải. Bà lấy bụng bà ra đo thì làm sao hiểu được bụng ta. Thề có trời xanh chứng giám, ta đến đây là để ân xá cho bà. Trong giây lâu Thượng Dương còn bàng hoàng; Ỷ Lan đã thề. Như vậy biết đâu đây chẳng phải là sự thực. Cái cơ sống trỗi mầm dậy trước mắt bà. Nhưng không hiểu sao, bà lại lạnh lùng buột miệng: - Bây giờ ta lại muốn chết! Có chết ta mới gặp mặt được Tiên Vương. Và cũng không hiểu sao Ỷ Lan bỗng quát lên: - Gặp Tiên Đế để Người mắng cho bà một trận ư? Bà có hiểu vì sao ta muốn tha bà không? - Đáng lẻ theo dự định, Ỷ Lan sẽ nói vì giáo sắp cung giương của giặc dữ đang kề bên cửa ngõ nên bà phải quên hiềm xưa để mưu lợi cho nước non. Nhưng bất thần bà lại nói: - Vì ta đã gặp Tiên Đế! Hai người cùng nhìn thẳng vào mắt nhau. Bóng Tiên Đế như lãng đãng giữa họ. Và Ỷ Lan nói tiếp như có một luồng cảm hứng thông linh nào đặt lùi vào miệng bà: - Quả vậy, ta đã gặp Tiên Đế. Người về đứng trên đầu giường gọi ta: Ỷ Lan! Sao nàng lại chấp nê đến thế. Đành rằng Thượng Dương nhưng hai năm nay sống cảnh cung son lạnh lẽo đã cùng ta giải tỏ mọi nỗi niềm. Nay nhà Tống vô cớ đem binh gây hấn mà hai mụ Hoàng còn lục đục chuyện nhà. Cái mầm loạn này từ chốn cung vi lan ra thì thử hỏi làm sao yên lòng ba quân tướng sĩ. Các người nhìn lại chị em bà Trưng, bà Triệu xưa cũng quần vận yếm mang, tay phất ngọn cờ đào mà không thấy hổ thẹn ư? Bà ngừng lại : - Nay ta vâng lời Tiên Đế báo mộng, thực lòng đến tha tội cho bà, sao bà còn muốn phụ lòng ta? Ỷ Lan dứt lời mà bà vẫn còn ngạc nhiên về những lời mình vừa thốt. Thượng Dương đứng ngẩn người nửa tin nửa ngờ. Bà quay lại hỏi nhỏ Thanh Nha: - Chuyện này có thực đấy ư? Ta đang mê hay đang tỉnh? Thanh nga kéo áo bà kín đáo rỉ tai: - Hoàng Hậu mau quỳ xuống tạ ơn Người đi! Mất hẳn tự chủ, bất giác bà rủ người quỳ thụt xuống, bà nghe như giọng bà từ đâu vọng lại: - Cảm tạ ơn Người mở lượng tha cho, Thượng Dương này xin ngậm vành kết cỏ. Ỷ Lan liếc nhìn thân hình Thượng Dương đổ xuống quỳ mọp dưới chân mình, ý tứ quay đi, mát lòng hởi dạ. Bà cho gọi ngay viên Thái giám đến ra lệnh: - Mọi thứ cần dùng từ xe tứ mã, áo phỉ thúy, khoác hồ cừu, hài cẩm ly đến chăn chiên bạch lạp, các thứ hương liệu đều phải cấp phát đầy đủ cho cung Thượng Dương nguyên như cũ. Nói xong, bà quay ra ngoài: - Thị nữ! Xe loan cho ta hồi cung nghe!