Cáo kình trước giã bầu trời, Doành ngân rửa mác, non đoài treo cung, Khải ca lừng lẫy phu công. Đã ngoài nanh vuốt lại trong cột giường, Giơ đuốc ngọc, đặt âu vàng, Cõi bờ mở rộng, mối dương dựng nên. Phan Trần __ Mấy nghìn chiến sĩ nhao nhao lên vì cái tin Lý Công Uẩn bị hạ ngục. Đối với chủ tướng, các sĩ tốt đều sẵn một cảm tình thiết con như đối với cha nên sự lạm quyền của bạo chúa không được chúng coi là chánh đáng. Mọi người đều nổi giận, bàn tán kịch liệt về sự bất công và bạc bão của vua Lê Ngọa Triều. Họ không chịu được cái chính sự tàn ác nữa. Họ muốn sống dưới một ông vua khoan dung, đức độ và công bằng hơn. Giữa khi ấy, giữa khi lòng người đang sôi nổi, đang sẵn sàng làm những việc bạo động, một viên đại tướng, Đào Cam Mộc, bỗng phi ngựa lại trước đám quân hùng hổ, bắc loa gọi chúng mà dụ rằng: - Hời các anh hùng, dũng sĩ! Các người hãy lặng nghe ta bảo đây: "Trời đất ở với muôn vật, tuy có lúc sấm sét, giận dữ mà vẫn hàm có đức hiếu sinh, cha mẹ ở với các con, tuy có lúc roi vọt quở mắng song vẫn ngụ ý dạy dỗ. ấy thế là Lê bạo chúa, từ khi giết anh là Lê Trung Tôn, cướp lấy ngôi báu đến giờ, đã tỏ ra không có một chút lòng hiếu sinh, một chút tình thương xót nào đối với trăm họ con dân cả. Bạo chúa càng ngày càng hoang dâm, độc ác, coi quyền vua như một thứ khí giớ để giết người, coi trăm họ như cừu địch. Những người họ Lý tội gì mà phải thân chìm đáy nước? Thái sư Phạm Cự Lượng tội gì mà phải mãnh hổ phanh thây? Lại chủ tướng các ngươi, Lý Công Uẩn Tướng quân, một bậc trí, nhân, dũng kiem toàn, hỏi có tội gì mà phải hạ ngục? Chẳng qua hôn quân ghen hiền ghét giỏi, bạc nghĩa vong ân tệ hơn Kiệt, Trụ đó mà thôi. Chủ tướng các ngươi; công đức trùm cả trời đất mà còn bị bắt giam các người liệu rồi ra có thể yên sống mà vui hưởng hạnh phúc với cha mẹ vợ con các người được không? Ta nghĩ lo cho các ngươi vô cùng. ấy chính vì lo cho các ngươi nên hôm nay ta muốn nói với các ngươi một nhời: "Vương giả không ai cao bằng Châu Văn; bá giả không ai cao bằng Tề Hoàn đều phải là những bậc chân nhân cả. Cầm vận mệnh của trăm họ, nếu không có bậc Đế vương minh chính thì kẻ hiền lương làm thế nào tiến thân được? "Ngọa Triều đã ác nghiệt bất lương như thế, chỉ bằng ngươi cùng ta đạp phăng hắn xuống rồi chọn người tốt lên thay. "Người có đức độ siêu nhân lại có tài năng quán chúng ấy, ta xem không còn ai bằng chủ tướng các ngươi nữa. Các ngươi đợi gì kh6ng làm việc phế lập? Làm thế, các ngươi có phải là loạn thần tặc tử đâu! Trái lại, các ngươi biết thuận ý trời chẳng đã rõ rệt muống diệt Lê, phù Lý đó sao? "Các ngươi nên cùng ta vào thẳng cấm cung, đạp đổ bạo chúa, tôn Lý Tướng quân lên ngôi, mục đích để cứu lấy ta, lấy các ngươi, cứu lấy hết thảy trăm họ khỏi cái tình cảnh nước sôi lửa bỏng từ trước đến giờ. Tiến lên hời các anh hùng nghĩa sĩ!" Một tiếng reo vang trời chuyển đất, tiếp tiếng gọi của Tướng quân Đào Cam Mộc. Đoàn chiến sĩ, như lớp sóng cồn, tức khắc ùa nhau kéo thẳng về phía Ngọ Môn lâu. Dân gian cũng nhất tề hưởng ứng. Mặt đường lầm lên một cơn lốc bụi, trong đó gươm đao lấp lánh như muôn nghìn tia chớp. Thực là một cái bể. Một cái bể phẫn uất tới cực điểm, dâng lên, xô tới, ngập lụt Tử Cấm thành. Đứng trên vọng lâu, viên Cửu Môn Đề đốc trông thấy vậy, hiểu ngay rằng trước sự công phẫn của cả một dân tộc mạnh hơn bão táp, nếu ai dám kháng cự, người ấy sẽ nguy ngay. Bởi vậy, quan lớn vội mở toang cánh cửa Ngọ Môn cho cái thác cách mệnh chảy ùa vào... Hoàng thành vang lên những tiếng sát phạt. Những bức tường đá ong rêu mốc vẫn gan lì cùng tuế nguyệt, lúc ấy, phải rùng mình. Loạn quân kéo thẳng về phía nhà linh ngữ. Họ phá cửa lim, mời Lý Công Uẩn ra. Thoạt thấy chàng, muôn trái tim cùng như nhảy lên, muôn cái miệng cùng há ra, một tiếng tung hô Vạn Tuế vang ầm như sấm dậy. Họ phù Lý Công Uẩn tiếng vào cấm cung nhất định bắt cho được Ngọa Triều để trị tội Tiểu thư Bội Ngọc, trần truồng như một pho tượng bằng cẩm thạch, lúc ấy đã bị trói riệt vào một bó nứa tươi đập dập dựng đứng giữa sân rồng. Đao phủ cầm một đầu sợi dây cão buộc vòng từ ngang lưng Bội Ngọc và chì còn chờ lệnh vua truyền... Ngọa Triều Hoàng đế nhìn thiếu nữ bằng tất cả sự đắc thắng của một tâm hồn độc địa. Ngài thưởng thức một cách say sưa nỗi khủng khiếp của nàng và của những kẻ tả hữu đang run cầm cập. Phải, chỉ còn một cái lừ mắt hoặc một cái vẫy tay nữa là cả một tấm thân tuyết đông ngọc đúc kia sẽ biến thành cái giả bùng nhùng đẫm máu, sự hỗn xược của Bội Ngọc sẽ bị trừng phạt bằng thứ cực hình ghê gớm nhất; cái oai quyền bị xúc phạm của nhà vua lại một lần nữa sẽ được rửa sạch bằng máu đào... Bỗng, vua Ngọa Triều biến sắc, lắng tai nghe, những kẽ tả hữu cũng bồi hồi nín thở... Một tiếng vang động từ xa vẳng lại, như cả một trận phong ba, và chỉ trong nháy mắt đã kéo tới phía ngoài cung cấm làm cho lầu ngọc thềm son rung chuyển ... Đứng phắt dậy, bạo chúa nói: - Võ sĩ đâu, ra xem cái gì như động đất vậy? Tên đao phủ buông đầu sợi dây, vừa chạy tới cưa vườn Ngự uyển thì một mũi lao đã cắm phập ngay vào ngực hắn. Đao phủ ngã lăn xuống đất, giãy như đỉa phải vôi Cùng lúc ấy, Lý Công Uẩn hiện ra, theo sau là một đoàn tướng sĩ, hung tợn như hùm. Mặt trắng nhợt, Bạo chúa vội tuốt thanh bảo kiếm, chờ. Giết xong đao phủ thủ, Lý Công Uẩn nhảy vọt lại gần bên bó nứa và cắt đút dây thừng trói Bội Ngọc đoạn giật một lá cờ đại phủ cho nàng. Bội Ngọc lúc ấy ngất đi, không biết gì nữa. Công Uẩn đã bế nàng bước lên thềm cung cấm. Vua Ngọa Triều thét: - Nghịch tặc! Bây dám tự tiện đột nhập cung vi, không sợ mất đầu hay sao? Công Uẩn cười nhạt: - Hôn quân chết đến nơi rồi mà còn chưa biết thân! - À, Lý tặc thần giỏi nhỉ, ngươi định thoán nghịch hay sao? - Ta vào đây để báo oán cho Phạm Tướng quốc, để rửa nhục hiền thê ta và để phục thù cho những kẻ đã bị chết oan uổng về tay mày. Ngọa Triều nghiến răng sùi bọt mép và hoa gươm nhảy lại chém Lý Công Uẩn Đaò Cam Mộc nhanh mắt đá một cái vào ngang sường Bạo chúa rồi tiện tay giật lấy thanh bảo kiếm Long Tuyền. Bạo chúa ngã ngay xuống trước Ngự tọa. Đào Cam Mộc dận một chân lên ngực bạo chúa đoạn phóng mạnh lưỡi gươm... Tướng quân vừa chùi thanh gươm vào chiếc áo vàng của vua mặc vừa nói qua một tiếng cười gằn: - Đã bốn năm trời đằng đẵng, ta chờ đợi cái phút này... Trong khi sĩ tốt kéo vào đầy cung cấm, Công Uẩn đã êm ái đặt Bội Ngọc lên Ngai vàng. Thiếu nữ dần dần tỉnh... Nàng ngóc đầu, mở mắt đoạn khẽ kêu lên thành một tiếng... Công Uẩn vội hỏi: - Bội Ngọc! Nàng đã tỉnh hẳn chưa?... - Chàng ... Chàng!... Ố!... Lạy Trời đừng khiến cho việc này chỉ là một giấc mơ... - Không! Sự thực cả nàng hãy trông... - Lý lang quân! Thiếp có ngờ đâu còn được thấy chàng?... Vừa nói, Bội Ngọc vừa nắm chặt lấy tay Công Uẩn... - Đó cũng là lòng Trời cả! Từ nay hai ta sẽ không còn sợ hãi gì nữa! Em hãy trông bạo chúa, hắn chết rồi. Bội Ngọc ngồi nhỏm dậy, giương to cặp mắt hãy còn hoãng hốt nhìn thây chết của Hoàng đế Ngọa Triều. Binh sĩ thấy nàng đã tỉnh, vỗ tay hò reo: - Tiểu thư vạn tuế... Tâu Hoàng hậu vạn tuế!... Giật mình, nàng ngẩng nhìn Công Uẩn. Chàng mỉm cười, khẽ nói: - Lê bạo chúa bị giết rồi; Triều đình văn võ cùng một lòng tôn tôi lên làm Hoàng đế, cho nên mới có lời reo mừng như vậy. Sắc mặt thiếu nữ bừng đỏ như cả một cánh phù dung. Nàng hơi có vẻ thẹn thùng lúng túng vì các việc xảy ra đột ngột quá, nàng không thể sao không bỡ ngở được Dân gian lúc này theo kịp đoàn binh sĩ đã kéo vào đầy cả vườn Ngự uyển. Hết thảy lại tung hô: - Vạn tuế! Đấng Tân Quân vạn tuế Đấng Tân Quân mẫu vạn tuế!... Bội Ngọc cảm động quá, gục vào lòng Công Uẩn, nước mắt chứa chan. Chàng giơ tay ra hiệu. Mọi người đều im lặng. Giọng nói sang sảng như tiếng chuông vàng, Công Uẩn bắt đầu hiểu dụ: - Hời các hiền sĩ, đại phu, các văn thần, võ tướng cùng hết thảy trăm họ. Ta nhờ các ngươi, và cũng là ý Trời mà ngày nay được bước lên Bảo toạ mưu hạnh phúc cho sinh linh, cầm vận mệnh của cả nước, lòng ta mừng rỡ ngần nào thì lo ngại chừng ấy. Ta lo vì tự biết rằng sức một người khó lòng tròn vẹn được những việc trọng đại thiêng liêng mà, từ nay, ta phải đảm nhận. Ta cần có sự giúp đỡ của tất cả mọi người. Vậy các hiền sĩ đại phu các văn thần võ tướng, các anh tài trong thiên hạ, các người nên hết lòng phù tá Ngài vàng, mở ra cho nước Đại Cồ Việt ta một thời Đại thái bình thịnh trị. Quân chúng đồng thanh: - Thiên tử vạn tuế! Đấng Minh quân sống muôn tuổi để mưu phúc cho trăm họ , và để mưu sự hùng cường cho nước Đại Cồ Việt nghìn đời!... __ Octobre 1936 - Septembre 1937