Nước doanh hán, việt đồn rửa sạch, Khúc nhạc tử, réo rắt lừng khen Tài so Tần, Hoắc vẹn tuyền, Tên ghi gác Khói, tượng truyền đài Lân. Nguyễn Thị Điểm __ Qua một cõi mông mênh những núi đá, những cồn cát, những tháp dị hình, những làng mạc lẻ loi ẩn dưới bóng dừa, Công Uẩn và đoàn dũng sĩ tiến thẳng tới Kinh thành Đồ Bàn, quê hương của các vũ nữ mà chàng vẫn nghe đồn như các tiên nga trong cổ tích. Nhô lên từ các bí mật nên thơ của vườn Ngự uyển và rực rỡ trong ánh sáng rực rỡ của mặt trời giội lênh láng xuống muôn khóm hoa tươi mơn mởn trên nền lá bóng xanh như ngọc, những cung điện bằng cẩm thạch màu vàng màu tím, theo một lối kiến trúc lạ lùng, đột hiện trước mặt Lý Công Uẩn như một cảnh rỡ ràng trong mộng ảo ... Chàng dừng ngựa, mở ta cặp mắt ngắm mê man hằng trống canh, chẳng khác nhà thi sĩ đắm say một bài thơ đẹp. Mãi sau, chàng mới truyền lệnh cho nhạc binh cử khúc quân thiều để báo tin vào kinh thành. Quả nhiên cổng thành mở rộng, một đám đông sặc sỡ hiện ra với muôn tiếng ồn ào của nhã nhạc, của người reo, vật rống... Vua Chiêm Thành ngự trên mình con voi trận thắng đủ bành khấu thêu vang dát ngọc, tiến lên trước để mừng đón ân nhân, theo ngài là các võ tướng, giáp trụ đầy mình, cười trên lưng những con ngựa tuyệt đẹp, sau cùng là cả một bể người ồ ạt... Khi chỉ còn cách Lý Công Uẩn độ chừng mười thước, vua Chiêm Thành ra hiệu để quản tượng bắt vui quỳ xuống đoạn nhà vua chắp tay vái Công Uẩn mà nói rằng: - Hỡi người, tôi xin kính chào người, tôi để lên miệng và lên ngực tôi vì từ nay miệng tôi sẽ chỉ nói với người những câu thành thực, lòng tôi sẽ chỉ rung động bởi sự biết ơn. Dút lời, nhà vua phất tay áo ngự một cái! Đoàn võ tướng, từ nãy im lặng như tượng đất, vụt phóng ngựa chạy vòng quanh trước mặt Công Uẩn và hò reo ầm ĩ. Thực là một cảnh tượng phi thường, một cơn lốc ngũ sắc, trong đó, ánh gươm lấp loáng dưới nắng chiều như muôn nghìn tia chớp điện... Khung cảnh chung quanh tựa hồ giúp thêm vẻ tráng lệ cho cuộc biểu diễn oai hùng; mặt trời, giống hệt quả cầu bằng máu đang từ từ chìm mất, trong vùng lửa hoàng hôn. Những dải núi xa hiện trên nền da cám từng đám máu, thẫm tím vĩ đại. Một vài dải mây xám viền lửa đỏ, lơ lửng giữa mòm không trong biếc. Từng đám hơi nóng tự mặt đất bốc lên ngùn ngụt. Sương lam bắt đầu lan trên những đồng rộng mênh mông ... Lý Công Uẩn, sau khi tấm tắc khen thầm bọn vũ tướng Chiêm Thành, cũng muốn tỏ cho họ biết tài các tướng tá của mình. Chàng vẫy tay một cái, tức thì các tướng Nam, sóng nhau từng đôi một, bắt đầu biểu diễn. HỌ cắp chặt láy yên, thúc cho ngựa phi sát đất, tay múa siêu đao loang loáng hoặc tung bổng lên không rồi lại bắt lấy một cách dễ dàng. Đám đông dân chúng Chiêm Thành vỗ tay khen ngợi và hoan hô như sấm. Nhìn theo đoàn tướng tá của mình. Công Uẩn thích chí cười khanh khách. Máu trong người chàng sôi lên. Hồn thượng vũ rạo rực, chàng quát một tiếng to, con ngựa bạch nhảy chồm một cái đoạn lao thẳng xuống đồi như một mũi tên bắn, Công Uẩn đứng phắt lên yên ngựa. Chiếc áo bào chàng mặc bay tung trước gió chẳng khác một lá cờ hồng... - U ha!... U ha!... Khán giả say sưa, cùng gào lên như bão rống... Công Uẩn nhào đầu ra phía trước, chân quắp lấy cổ ngựa, chởm mũ chỉ cách mặt đất chừng một gang tay. Vụt cái, chàng lại ngồi thẳng trên yên, rẽ cương cho ngựa quay đầu lại rồi, như chớp loáng, chàng nhảy tới trước mặt vua Chàm. Bỗng, con ngựa chàng cưỡi choãi thẳng bốn chân, đứng sững lại rồi cà người cả ngựa im phăng phắc nom chẳng khác một pho tượng bằng đồng hun của một nhà điêu khắc đại tài Cả cái bể người ầm ầm nổi sóng... Công Uẩn vẫn điềm nhiên, chàng thủng thỉnh cùng vua Chàm tiếng thẳng vào cổng thành... Trong nội điện, yến diên đã chực sẵn. Vua Chàm mời Công Uẩn ngồi vào ghế thượng tân đoạn truyền cử nhạc. Tức thì những tiếng tơ đồng, tiếng sênh phách, tiếng tiêu quyển nổi lên, nhịp theo một điệu hát lạ lùng ngây ngất!... Tiếng đàn tiếng hát mới buồn làm sao! Nó gợi ra trong lòng tráng sĩ tấ tcả nhớ nhung u ẩn, những sầu muộn mênh mông; nó đem cho cơ thể một nỗi chán chường tê tái... Bọn vũ nữ, quỳ hai hàng trên những nệm thêu ngũ sắc và đương mơ màng xa vắng, bắt đầu rung động, thổnt hức đoạn từ từ đứng dậy... Một chiếc mũ đầu mâu nhọn hoắc bằng vàng đính ngọc che kín mái tóc mây, như cả một trời sao lấp lánh; lulung vòng vàng rung rinh trên ngực; bộ áo giáp ken bằng vẩy bạch chẽn lấy cái mình dẻo như một đoạn song non; một đôi vòng nhạc đeo quanh hai cổ chân; y phục của bọn vũ nữ một loạt như nhau cả. Bị ảnh hưởng của âm nhạc, họ bắt đầu uốn éo, ngả nghiêng, vặn mình như đàn rắn, quỳ xuống, đứng lên, chắp hai bàn tay về trước ngực hoặc dang thẳng ra hai bên, chờn vờn như đàn chim sắp cất cánh... Họ theo đúng từng nhịp của đàn hát, diễn ra một cảnh tượng huyền ảo, dưới ánh ngũ sắc huyền ảo của những chiếc đèn lồng... Công Uẩn ngây ra nhìn; chàn bâng khuâng tưởng đâu mình lạc tới một cuộc dạ hội thần tiên. Thực chưa bao giờ những thanh sắc trên thế gian đã não nùng, xúc động lòng chàng đến thế. Bao nhiêu chí khí ngang tàng nhiệt liệt bao nhiêu năng lực phấn đấu oai hùng của chàng đều đi đâu mất. Trong giây phút ấy chàng cảm thấy tâm hồn dào dạt như muốn tan ra thành muôn vạn nỗi nhớ niềm thương... Chàng không phải là một chiến sĩ nữa, chàng cũng không phải là một thi nhân. Chàng đã trở nên một khách si tình, yêu vơ vẩn. Mà không yêu sao được! Quanh mình chàng, biết bao là gái đẹp lượn lờ trong một bầu ánh sáng của mộng mị, biết bao nhiêu làn sóng mắt làm đám đuối tim chàng, biết bao nhiêu nụ cười đốt cháy da thịt chàng, biết bao nhiêu tấm thân mềm dẻo bỡn cợt chàng bằng lulung ước hẹn ngấmngầm say sưa... Say sưa hơn nữa vì hế thảy những vẻ đẹp thấp thoáng quanh mình chàng lúc ấy đều thuộc về một hế giới khác, một thế giới gần như của tưởng tượng... Chàng thấy Ở mỗi vũ nữ Chiêm Thành một bài thơ tuyệt diệu những tối nghĩa mà chàng muốn hiểu!... Vua Chiêm Thành cười ngất. Nâng chiếc chén ngọc. Ngài vui vẻ uống một hớp rượn thơm nồng đoạn bảo Công Uẩn: -Tướng quân! Một người anh hùng như Tướng quân mà không được làm vua một nước , nghĩ thực cũng uổng một đời! Công Uẩn giật mình ngồi thẳng dậy. Chàng vừa ở cung trăng rơi xuống cõi hồng trần. Bao nhiêu nghĩa vụ đối với nước nhà, bao nhiêu trách nhiệm của một viên chủ tướng cầm sinh mệnh toàn thể sĩ tốt trong tay vụt lại trở về với trí nhớ của chàng. Hình ảnh vua Ngọa Triều độc dữ, hình ảnh Phạm Thái sư già nua, hình ảnh Bội Ngọc buồn rầu kế tiếp nhau hiện ra trước chàng loang loáng... Chàng vụt nhớ tới những nỗi lo sợ khi cầm quân ra đi, những tai vạ tầy đình treo lơ lửng trên đầu những người mà chàng yêu dấu. Tấm lòng chàng đương ngây ngất, vụt trở nên hăng hái lạ thường. Chàng phải lo đương đầu với May, Rủi. Ngoảnh trông về tổ quốc xa xa. Công Uẩn bồn chồn; tim gan như lửa đốt. Chàng giận không có đôi cánh bay về cho nhanh. Giũ áo đứng lên, Công Uẩn từ tạ: -Nhà vua có lòng hậu đãi, bổn soái thực thâm cảm thịnh tình. Chỉ tiếc cuộc vui ngắn ngủi, đêm đã hồ tàn, vậy xin bái từ. - Vâng, Tướng quân đã muốn nghỉ ngơi, Trẫm cũng không dám nài ép. Nhưng, trước khi Tướng quân lui về hổ trướng, Trẫm xin Tướng quân hãy tin ở sự thành thực của Trẫm. Trẫm xin thề trước Đức Thích Già Mầu Ni Phật rằng nếu Trẫm có lòng nào phản bạn xin đức Phật ngài tuyệt diệt trẫm, và cả hoàng tộc Chiêm Thành.