Mấy nhời giới thiệu của nội giám đều không ngoa chút nào: Phương Lan quả thực là một tài sắc đệ nhất về bên nữ giới của thời đại ấy. Tuổi chừng đôi tám, Quận chúa có một thân hình dòng giả, thanh tao mà không phải là gày. Khuôn mặt nàng trái soan, trán nàng phẳng và vừa phải, mũi thẳng dọc vừa với hai cánh mũi luôn luôn rung động, tỏ ra một tâm hồn dễ súc cảm. Miệng nàng rất xinh môi sánh đỏ làm cho hai gò má càng tươi mơn mởn như mầu hoa phù dung. Cổ nàng cao ba ngấn và tròn. Hai bàn tay nàng trắng nuốt, mềm mại, ngón thon tháp bút. Chân nàng nhỏ, gót thắm như son thấp thoáng dưới lần siêm lụa mầu hoàng yến. Mái tóc nàng xanh như mây búi ngọn ra phía sau mà một cái trâm ngà dài đầu là một con phưọng kết bằng chân châu, mỏ ngậm cuốn thư lung linh theo cử động nhịp nhàng. Quận chúa hay mặc cái áo gấm mầu hoa cà thêu kim tuyến rộng tay, với một tấm khác thêu bằng vóc vàng cái chữ thọ có đính châu chỉ hạt hột. Tuy được Trịnh vương, Vương phi và nhất là Vương thái phi yêu quý như viên ngọc, Phương Lan Quận chúa không hề ỷ thế mà tỏ ra hách dịch, khinh người và rẻ của. Nàng đối với ai cũng rất nhã nhặn, dịu dàng. Ở nàng, tất cả là mềm mỏng, là tình, là cảm. Nàng, ngoài những giờ hầu nội tổ, phụ vương và thân mẫu, chỉ ưa tha thẫn ngoài ngự uyển để ngắm hoa nở, xem trăng lên hoặc lắng nghe các giống chim đua hót. Các giải trí của nàng ta ngâm thơ, rạo đờn hoặc vẽ. Hôm ấy, Phương Lan Quận chúa đương mải chấm bức tranh Tây vương mẫu phó hội bàn đào thì con Ý nhi tự trong nội phủ lon ton bước vào với một vẻ quan trọng. Quận chúa biết ngay là tên A hoàn đã sẵn một câu chuyện khả dĩ làm bớt cái buồn tẻ của đời sống phẳng lặng chốn thâm cung. Nàng tò mò dừng bút: - Cái gì thế, Ý nhi? - Bẩm Quận chúa... - Cho mày cứ nói. - Việc quan trọng lắm... - Thì tại đến Hoàng thượng và Đại vương cùng ngự giá chinh nam chứ gì? - Bẩm không phải... - Thế thì Mạc vương đem quân về đánh Kinh thành... Ý nhi cúi mặt để giấu một nụ cười ranh mãnh. Phương lan Quận chúa đoản: - Hoặc giả một đảng nghịch nào đó toan giở rối câu chuyện phù Lê... - Bẩm Quận chúa, người đoán đều không đúng. - Thế thì ta đành chịu. - Bẩm, Mạc vương.. - À thôi: có lẽ Mạc vương xin về đầu hàng. - Bẩm Quận chúa, câu chuyện cũng gần gần như vậy. - Nghĩa là thế nào? - Bẩm Quận chúa, Mạc vương dâng biểu về xin với Đức Hoàng thượng và Quan Đại Nguyên súy nhà cho được đầu hàng... - Thì ta cũng đóan vậy. - Bẩm Quận chúa đoán mới trúng có một nửa … - Còn gì nữa? - Hoàng thượng hỏi ý Đại vương nhà ta. Đại vương tâu xin chuẩn y, vì... - Ngài sắp bận vào việc đánh nhau với Nguyễn vuơng ở miền Nam chứ gì? - Bẩm chính thế. - Sao nữa? - Hoàng thượng bèn sắc cho Mạc vương được nộp cống xưng thần, lại cho vẫn lấy đất Cao bằng làm nơi căn bản, Mạc vương được phong làm chức Thái úy Thống quốc công. - Thế thì có gì lạ mà mày phải làm ra vẻ quan trọng quá vậy! - Bẩm, có sự lạ lắm. - Nói đi ta nghe? - Đại vương nhà, dù sao, vẫn không tận tin Mạc vương... - Cái ấy đã đành. - Ngài cho rằng, trong lúc ngài mải bận việc chinh Nam, Mạc vương rất có thể cất lên về cướp Thăng long được. - Ai chả nghỉ thế! - Bởi vậy, ngài bắt Mạc vương phải tuân theo một điều. - Là... - Cho Thế tử Mạc kính Hoàn về đây làm con tin... - Vậy à? - Bẩm vâng. - Mạc vương có chịu không? - Bẩm có. - Chắc Mạc vương cũng khổ tâm lắm ! - Nhưng Mạc vương còn làm cách nào khác được! Bởi vậy, ngài đã cho Thế tử về kinh. - Thế tử Mạc kính Hoàn đã về kinh? - Bẩm vâng, vừa về tới nơi... - Mày được thấy à? - Vâng, Đại vương nhà cho mở một cuộc tiếp đón long trọng lắm. Chính con, lúc Thế tử vào lạy ra mắt Đại vương nhà, đã được nom thấy mặt Thế-tử. - Mày làm cách nào mà thấy được? - Con nhân đứng hầu trà Đại vương nên được thấy rõ mặt Thế tử. Phương Lan Quận chúa tự nhiên thấy trái tim nàng đập mạnh. Nhưng nàng vẫn giữ giọng nói lơ đãng. - Mầy thấy rõ à? - Vâng. - Thế tử là... - Một người trai trẻ có một dung mạo rất đẹp. Một bậc kỳ nam tử, một vị thiên thần. Hai gò má Phương Lan dần dần ửng đỏ, Nàng gạn hỏi, vẫn bằng một giọng thờ ơ: - Thế tử đẹp lắm à? - Bẩm vâng, Ngài cao lớn, mặt chữ dụng, mày nét mác, mũi rồng, miệng rộng, môi đỏ, mắt sáng như sao. Thực giống Triệu tử Long đời Tam quốc như tạc. Quận chúa bật phì cười: - Mày biết mặt Triệu Tử Long bao giờ mà mày dám nói như vậy? Tên thị nữ ngượng ngùng vội chữa: - Con không được thấy nhưng con cứ xem bức vẽ trong sách thì biết. - Vẽ thì tin sao được! Ấy chẳng-qua họa công vẽ thế nào thì nên thế mà thôi. Mày không xem bức họa Tây Phương mẫu đến hội Bàn đào của ta đấy ư. Ta có biết mặt đức Tây Phương mẫu ra thế nào! Ta chỉ hình dung người ra sao thì vẽ như vậy. Quận chúa nói xong liền cầm bút chấm nốt bức họa để kịp hôm này sẽ đem dâng Vương Thái Phi vào dịp thất tuần dạ khách. Nàng cho rằng nói chuyện về bấy nhiêu đã thừa đủ. Nàng không tiện thóc mách thêm nữa, mặc dầu nàng vẫn muốn hỏi Ý nhi về Thế tử. Nàng mải miết vẽ để quên những ý tưởng bề bộn về những xúc cảm rồn rập. Nhưng, sau cùng, nàng buột miệng nói to: - Bởi chưng vận nhà suy sút, đến nỗi một vị Thế tử phải đem thân đi ở làm con tin chỗ đất khách quê người, cái tình của chàng thực cũng đáng thương và nổi cô liêu của chàng hẳn là nung nấu lắm... - Bẩm Quận chúa, chính con cũng nghỉ như vậy. Phương Lan như người chợt tỉnh chiêm bao. Nàng cảm thấy nóng ran cả người ; nàng thẹn quá, vờ như không nghe rõ câu Ý nhi vừa nói. A hoàn ranh mãnh: - Thế tử một mình ở đây chắc là buồn lắm. Phương Lan Quận chúa ngần ngừ một lát đoạn hỏi: - Đại vương cho Thế tử ở đâu? - Bẩm, gần ngay đây thôi ạ. Tim Quận chúa đập rất gấp: - Gần ngay đây là chỗ nào? - Bên ngoài kia, ngay chỗ Tây hiên, nhìn ra vườn Thượng Uyễn. - Nghĩa là chỉ cách nơi ta ở có một bức tường? - Bẩm chính thế. Phương Lan tự nghĩ? - Có thể nào như vậy được... Một ý tưởng vụt lóe sáng trong óc nàng: - ''Cách nhau có một bức tường! Chẳng nhẻ đấy là do một ý – định tối tăm của duyên kiếp’’. Nàng tự trách nàng đã vội vàng quá. Nhưng cái tình cảnh của ông Hoàng họ Mạc đã tha thiết với lòng nàng quá, tha thiết ngoài cả sự chờ đợi của nàng, và mạnh đến nổi nàng không cưởng nỗi. Nàng đặt bút, lững thừng ra gần cửa sổ tròn đứng nhìn bâng khuâng cảnh vườn hoa. Nắng thu rội lênh láng mật ong trên cây cỏ. Một vài thứ thảo mộc đã bắt đầu vàng lá. Trên các lối đi, nhiều tầu lá rụng đã loang mầu cát trắng, cảnh vật vẫn tưng bừng, lộng lẫy hết sức, nhưng bên trong cái vẽ tưng bừng ấy vẫn ngầm ngấm một cảm thức về sự tàn tạ, sự tiêu mòn tan rữa, buồn như cả một ý chia ly. Quận chúa bất giác thở dài. Từ khi khôn lớn, nàng chưa bao giờ thấy tâm hồn nàng vẫn vơ như lúc ấy! Đời nàng, từ trước, có thể nói là một tấm gương phẳng lỳ, trong sáng, thản nhiên phản chiếu các đổi thay ngoài sự vật, các đổi thay có lẽ chẳng bao giờ nàng quan tâm. Hôm nay, tâm sự nàng đã khác hẵn. Hôm nay, Thế tử Mạc kính Hoàn đã vào ở trong Trịnh vương phủ. Hôm nay, Thế tử đã... vào cuộc đời nàng, với tất cả những cái gì ta gọi cảm, là ảo mộng. Thế tử đã vô tình làm cho tâm hồn Quận Chúa vẫn lên, cũng như làn gió ngoài xa làm vẫn lên không khí ngày thu trong sáng một thứ bụi vàng óng ánh. Không phải như vậy là làm phiền cho Quận Chúa đâu. Trái lại, nàng thấy rằng, chỉ từ khi nàng có những xúc động sâu xa, những ý tưởng man mác nọ, nàng mới thực là bắt đầu sống cái cuộc sống của nàng. Từ bao giờ đến bây giờ, nàng chỉ là một thứ máy thụ động, một thứ máy để ăn, ngủ, cười, nói và đễ được chắt chiu nâng giấc. Mãi hôm nay, nhờ có Thế tử Mạc Kính Hoàn nàng đã từ địa vị cái máy bước sang địa vị một người, một cô xuân nữ có một tâm hồn rất phong phú, một trái tim đầy những cảm những tình nóng hổi. Nàng cảm thấy cần phải tự đem mình mà đứng vào một công việc gì cao quý, nhân từ, tốt đẹp. Nàng cần phải đem tâm hồn nàng cho đi, nghĩa là làm cho một tâm hồn khác bớt cô đơn lạnh lẽo. Tóm lại, tuy chưa dám thú thực hẳn với lòng, Quận chúa biết rằng mầm tốt yêu đương đã bắt đầu chớm nở trong tim nàng, - Ý nhi! - Dạ. - Mày có nghe Đại vương nhà truyền phán cho Mạc thế Tử gì không? - Bẩm Quận chúa, Đại vương nhà có hỏi nhiều chuyện thuộc về Mạc vương, về việc trong Triều đình và ngoài biên ải… - Thế tử đáp sao? - Con không rõ, nhưng con chỉ thấy Mạc Thế tử ưng đối cực kỳ lưu loát, nhất là Ngài không một giây phút nào tỏ ra bị hoảng hốt cả. Phương Lan nghĩ thầm: - Một người như Mạc Thế tử khi nào lại có thể hèn được! Nàng nhận ngay rằng nàng vừa có một ý tưởng vô nghĩa lý. Nhưng chính cái vô nghĩa lý ấy là một cái gì êm ái lạ. - Lúc mày vào đây, Mạc thế tử vẫn còn ngồi hầu Đại vương nhà chứ? - Bẩm không ạ. Đại vương truyền Mạc thế tử lui về tư phòng nghỉ ngơi... - Phải, người ta mới từ xa tới chắc mệt mỏi lắm... - Nghe đâu Vương Thượng sẽ thiết đại yến Mạc Thế tử. - Lẽ tất nhiên! Nàng ước thầm giá nàng có thể thay con a hoàn, dù chỉ trong chốc lát để được nom rã mặt chàng. Điều ấy là một điều mơ ước hão. Nàng buồn rầu bảo Ý nhi: - Thôi, ta không họa nữa. Mày đem cây tỳ bà lại đây cho ta. Ý nhi vâng lệnh. Phương Lan Quận chúa tiếp lấy cày đờn, so giây và, không định trước, nàng khẽ gảy khúc Tư lương nhân, điệu buồn như nấu nung gan ruột. Bên kia bức tường, Mạc Thế tử đã nghe vẳng tiếng đờn: nhờ bốn đường tơ, hai tâm hồn đã được cùng nhau gần gụi...