- Dì, là con. Tấm khẽ nói, thân mình đồng thời lách qua cửa. Dưới ánh trăng mờ, thoáng dáng người thiểu não đang ngồi dưới đất, một bên khuỷu tay chống lên giường, tay còn lại thõng dài chán nản. Nghe tiếng Tấm, người Dì nẩy mạnh, vội vã ngước lên. Trên đôi mắt hơi xếch giống hệt Cám còn loang loáng nước. - Tấm à, sao con lại về - Giọng Dì vừa hốt hoảng vừa cố nén thấp xuống - Con về làm gì! - Dì ơi, con biết hết rồi! - Con đi đi, con về thì làm sao được bây giờ, con Cám chết mất thôi, con ơi - Dì vừa nấc nghẹn vừa nói, nội dung chẳng ăn nhập, nhưng Tấm hiểu, Dì đang giằng xé giữa hai đứa con. Tuy rằng Tấm ra mặt, cơ hội Cám được cứu là không dám chắc, nhưng không có cô, còn chẳng có một tia hi vọng nào. - Dì để con đi đi thôi - Tấm cũng không kiềm được nước mắt giàn giụa - Con dám về là con đã quyết rồi. Nhà Vua rất sủng ái con, hẳn là sẽ cho Cám cơ hội. Còn hơn là để em chết oan. Lời này đánh thẳng vào lòng yêu con của người mẹ. Bà đích xác là không nỡ, cũng đã mấy lần dợm đi cầu Tấm về, nhưng ra đến cổng làng bà lại không bước được nữa. Con bà là người, Tấm không phải là người sao. Để cứu con mình sao bà nỡ dồn Tấm vào nơi địa ngục kia, huống chi bà đã thề với trời sẽ không bao giờ hại cô nữa. Nay Tấm tự đưa đến trước mặt, bảo đấy mẹ đổi con lấy em đi. Mắt bà sáng lên tia hi vọng, nhưng lòng thì tối tăm như hang sâu, thầm rủa xả bản thân ti bỉ hàng trăm lần. - Sao có thể được... - Dì cứ để con thử, thấy không ổn con sẽ chạy đi thật xa, sẽ không quay về nữa - Tấm cho bà một liều thuốc an thần, mắt kiên định nhìn vào mắt bà. Mất một lúc sau, Dì khó khăn gật đầu. Tấm nén cảm giác mất mát quen thuộc, đỡ bà ngồi lên giường, lại thắp dầu chuẩn bị cho hai mẹ con chút đồ ăn. Về phần Khoai, đưa Tấm về làng xong, anh chờ trong nhà yên ốn mới đi về nhà mình. Chuyến này đưa cô về, anh biết mình có thể sẽ không bao giờ gặp lại cô nữa. Lần cô vào cung năm trước đã lấy của anh cả hồn vía, còn giờ đây nói chặt đứt đường sinh mệnh của anh cũng là còn nhẹ. Nhưng anh tôn trọng quyết định của cô. Chẳng phải anh yêu cô cũng chính vì những điều làm nên cô như thế hay sao. Đau lòng lúc này thì thật ích kỷ. Khoai đành nén lại, Tấm làm gì anh sẽ giúp cô điều đó, không nề hà khó khăn, nguy hiểm. Cô vào cung, anh sẽ ở lại làng chăm sóc gia đình cô. Nếu bất hạnh cô bị trừng phạt, anh sẽ theo cô xuống suối vàng bầu bạn. Làm đôi uyên ương nguyện đời đời bên nhau. Sáng hôm sau, Khoai sang nhà Tấm từ rất sớm. Trời mùa hạ, đầu canh giờ Dần hẵng còn mờ tối. Tấm và Dì đã dậy từ lâu, cô làm chút đồ ăn để mang đi, vội bận một bộ đồ tươm tất nhất rồi dìu Dì ra ngoài cửa. Khẽ đụng mắt với Khoai, cô vội cúi đầu lảng tránh. Nếu bây giờ nói cô có lỗi với ai nhất, thì đó chính là anh. Cô nợ anh quá nhiều, nhưng cô sợ, chỉ cần biểu hiện chút yêu thương sẽ là vạn kiếp bất phục, không thể quay đầu lại nữa. Ba người đều mang tư tâm, lặng lẽ nối nhau đi trong đêm, cảm tưởng chặng đường thật quá dài, lại như quá ngắn. Đến huyện nha, trời đã sáng rõ. Ngoài cửa, lính gác vẫn còn ngái ngủ, vành nón gục xuống tận ngực, chốc lại giật một cái hốt hoảng. Tấm đã đội nón quai thao, thêm cái khăn sa mỏng trùm lên, đánh bạo lại gần đọc cáo thị. Vốn là sinh viên sư phạm khoa tiếng Trung, Tấm biết khá nhiều chữ hán, trong quá trình bồi dưỡng tại Đoan trang viện, cô may mắn được học thêm chữ nôm, nhưng học còn chưa ra đầu đuôi nên xem văn tự cổ còn phải đoán phần nhiều. Đại ý cáo thị nói, Cám được ân sủng của Vua mà không biết khiêm nhường, lại nhân lúc làm quà dâng thượng thọ Hoàng thái hậu dám hạ độc mạn đà la vào thuốc nhuộm vải nhằm đổ tội mưu hại Hoàng quý phi. May thay phát hiện kịp thời nên không gây ra án mạng. Vua cho giải Cám về quê, chịu xét xử. Mong dân chúng lấy gương đó làm bằng. Dẫu là phi tử của Vua, đã phạm pháp, trị tội như thứ dân. Đã biết phần lớn, Tấm không còn ngạc nhiên. Dì cùng cô cũng thống nhất rằng Cám không thể làm ra chuyện bực này. Cám có đanh đá chua ngoa cũng là chuyện trong nhà. Vả lại Dì cũng cho biết Cám đã ưng người làng, vào cung, được sắc phong là bất đắc dĩ, sẽ không vì tranh sủng mà làm ra việc hại người. Nên chỉ có thể là Cám bị oan. Vấn đề ở đây là ngoài kêu oan hộ Cám, mẹ con Tấm cũng không có bổn sự gì hơn. Tấm hít sâu một hơi, lại gần đánh thức lính canh, ôn tồn xin gặp Tri huyện. Thấy cô nương ăn mặc chỉnh tề, nói năng đoan chính, viên lính canh cũng lấy lễ đáp lại, nhận đủ thông tin liền gọi người bên trong đi truyền lời. Tấm nhớ lần trước muốn gặp tri huyện phải qua mấy tầng thông tri, liền kiên trì giữ lễ đứng chờ. - Dạ thưa cô nương - Một người ăn mặc giống sư gia, tư thái vội vàng ra cửa, hướng ngay Tấm vái dài - Tri huyện chúng tôi cho mời cô nương vào gặp. - Tôi và bà đây đi cùng cô ấy - Khoai bước lên chắp tay làm lễ - có thể cho chúng tôi đi cùng hay chăng? - Xin thứ lỗi, tri huyện đã nói rõ chỉ gặp riêng cô nương, mời bà và anh đây ngồi chờ uống chén nước. Nói rồi nghiêm cẩn mời Tấm đi trước, bản thân vừa đi sát sau vừa chỉ đường. Đến phòng chờ đã gặp Vua lần trước, sư gia mời Tấm ở lại chờ rồi đóng cửa đi mất. Tấm đi qua lại xung quanh, đứng tại căn phòng này làm lòng cô bồn chồn không yên. Đến lúc vịn tay lên bàn uống nước, cô chợt lạnh người. Trên cái đĩa tráng men trắng nổi bật mấy miếng trầu têm thật khéo, hai bên miếng trầu được người chăm chút tỉa rõ hàng cánh phượng như đang muốn bay lên. Tấm chột dạ ngó quanh, bỗng nghe rõ ràng tiếng phì cười, tiếng vỗ tay và tiếng chân đĩnh đạc bên kia vách phòng - Thật là khéo làm sao!