Suốt ngày hôm đótôi không trò chuyện với nàng. Không thể trò chuyện được. Sự gần gũi của nàng với hắn làm tôi căm ghét nàng đến độ tôi đâm sợ bản thân mình. Sau bữa trưa, trước mặt lũ trẻ, nàng hỏi tôi lúc nào tôi định đi. Tuần sau tôi phải đi dự kỳ đại hội của hội đồng tự quản địa phương. Tôi trả lời nàng. Nàng lại hỏi tôi có cần chuẩn bị gì cho chuyến đi không. Tôi nói tôi không cần gì và ngồi im lặng bên bàn, sau đó đi vào phòng làm việc cũng không nói tiếng nào. Thời gian cuối, nàng không bao giờ vào phòng làm việc của tôi, nhất là vào sau bữa trưa. Tôi nằm trong phòng và tức giận. Bỗng tôi nghe tiếng chân quen thuộc. Trong đầu tôi vụt hiện lên ý nghĩ xấu xa, khủng khiếp rằng nàng, cũng giống như vợ của Uriah [1], muốn che dấu tội lỗi của mình nên mới đến với tôi vào thời gian không thích hợp như vậy. "Chẳng lẽ cô ta lại đến với mình?" - tôi nghĩ và lắng nghe tiếng bước chân của nàng đang tới gần. Nếu như nàng đến với tôi, có nghĩa là tôi đoán đúng. Tiếng bước chân gần hơn, gần hơn. Không lẽ nàng chỉ đi ngang qua để vào phòng khách? Không, cánh cửa kêu rít lên, trên khung cửa hiện lên thân hình cao cao xinh đẹp của nàng, khuôn mặt và ánh mắt chứa đầy vẻ rụt rè và xun xoe mà nàng cố che dấu nhưng tôi vẫn nhìn thấy và hiểu rõ ý nghĩa của chúng. Tôi suýt bị ngạt vì nín thở lâu quá, và vừa tiếp tục nhìn nàng, tôi vừa vớ lấy cái tẩu và châm thuốc hút. "Trông kìa, em đến với mình mà mình lại ngồi hút thuốc" - nàng ngồi xuống cạnh tôi và nghiêng mình sang phía tôi trên đi văng. Tôi tránh người ra để khỏi chạm vào nàng. "Em biết là mình không bằng lòng việc em chơi đàn vào chủ nhật", - nàng nói. "Tôi chẳng có gì không bằng lòng cả". "Chẳng lẽ em không trông thấy hay sao?" "Thế thì chúc mừng cô vì cái điều cô đã trông thấy đấy. Còn tôi thì chẳng trông thấy cái gì ngoại trừ chuyện cô cư xử như một con điếm..." "Ô, nếu như anh muốn chửi bới tôi như một thằng đánh xe như vậy thì tôi sẽ đi." "Đi đi, nhưng hãy nhớ rằng nếu như đối với cô danh dự của gia đình không đáng giá, thì với tôi cô cũng chẳng đáng giá gì, quỷ bắt tha ma cô đi, với tôi chỉ có cái danh dự đó là đáng giá thôi." "Cái gì, anh nói cái gì?" "Cút đi, vì Chúa hãy cút đi!" Tôi không biết nàng làm bộ không hiểu, hay thực sự không hiểu lý do cơn giận của tôi, chỉ biết rằng nàng tự ái và nổi giận. Nàng đứng dậy, song không bỏ đi ngay, mà dừng lại ở giữa phòng. "Anh quả là trở nên hết chịu nổi. Tính cách anh thế thì đến thiên thần cũng không sống chung nổi," và cũng như mọi khi luôn muốn làm tôi bị đau đớn, nàng nhắc đến thái độ của tôi với chị tôi (có một lần tôi đã quá nóng giận và nói thô lỗ với chị, nàng biết chuyện đó làm tôi rất ân hận, đau khổ, và đã chọc vào chỗ đau đó của tôi) - "Chẳng có gì đáng ngạc nhiên về các hành vi thô bạo khác của anh một khi anh đã từng đối xử như thế với chị của mình." "À ra cô ta xúc phạm, bôi nhọ, hạ nhục rồi buộc tôi trở thành kẻ có lỗi chứ gì", - tôi tự nhủ và một nỗi căm giận khủng khiếp đối với nàng mà tôi chưa bao giờ từng trải qua đột nhiên xâm chiếm khắp người tôi. Lần đầu tiên tôi muốn bộc lộ nỗi căm giận đó bằng tay chân. Tôi nhảy chồm lên và xông tới nàng. Nhưng trong khi nhảy lên như vậy, tôi ý thức được nỗi tức giận của mình và tự hỏi xem có nên buông xuôi theo nó không, và lập tức tự trả lời là nên làm thế, để đe dọa nàng. Bởi vậy thay vì kiềm chế nó, tôi lại cố thổi bùng nó lên và lấy làm vui mừng thấy mình càng lúc càng bừng bừng nóng giận. "Cút đi ngay không tôi sẽ giết chết cô!" - Tôi thét lên, tiến lại gần và tóm lấy tay nàng. Tôi cố ý cao giọng giận dữ khi nói câu đó. Và chắc là trông tôi dữ tợn lắm, bởi vì lúc đó nàng bỗng trở nên sợ sệt đến nỗi không đủ sức để bỏ đi nữa. Nàng chỉ nói: "Vasya, mình làm sao thế?" "Cút đi!" - tôi gầm lên to hơn. - "Chỉ có cô mới làm tôi phát điên lên thế này. Tôi không chịu trách nhiệm về mình đâu." Tôi để cho cơn điên giận của mình xả ra thả cửa và uống lấy nó, và tôi muốn làm cái gì đó bất cần hơn để chứng tỏ mức độ giận dữ của mình. Tôi muốn đánh, muốn giết nàng, nhưng tôi biết không thể làm thế được. Để cho cơn điên giận vẫn được thả sức xả ra, một lần nữa tôi gầm lên "Cút đi!", và vớ lấy cái chặn giấy nằm trên bàn, ném sượt ngang qua nàng rơi xuống sàn nhà. Tôi cố ý ném sượt ngang nàng. Lúc đó nàng mới bước đi, song còn dừng lại ở cửa. Trong lúc nàng còn nhìn thấy (tôi làm thế để cho nàng nhìn thấy), tôi nhặt các thứ trên bàn: chân đèn, lọ mực, và quăng chúng xuống đất, tiếp tục hét: "Đi đi! Cút đi! Tôi không chịu trách nhiệm về mình đâu!" Nàng bỏ đi - và tôi lập tức ngừng la hét, đập phá. Một giờ sau chị vú chạy đến báo nàng bị lên cơn thần kinh. Tôi đến phòng nàng: nàng nức nở khóc, rồi cười, không nói được tiếng nào và toàn thân run lẩy bẩy. Nàng không giả vờ, nàng lên cơn thần kinh thật. Đến sáng thì nàng bình tĩnh lại, và chúng tôi làm lành do tác động của cái tình cảm mà chúng tôi gọi là yêu đương. Buổi sáng, sau khi đã làm lành, tôi thú nhận với nàng là tôi ghen với Trukhachevsky. Nàng không hề lúng túng và phá lên cười một cách hết sức tự nhiên. Theo nàng thì đó là chuyện lạ nếu như có thể mê một người như hắn. "Chả lẽ một con người như anh ta lại có thể gây cho một người phụ nữ đứng đắn cái gì đó ngoại trừ sự vui thích vì tài đàn của anh ta ư? Vâng nếu như mình muốn, em sẵn sàng không bao giờ gặp mặt anh ta nữa. Thậm chí cả chủ nhật này, cho dù mình đã mời khách rồi. Mình hãy viết cho anh ta rằng em bị mệt, và thế là xong. Chỉ khó chịu một điều là lại có ai đó, nhất là chính anh ta, có thể cho rằng anh ta là kẻ nguy hiểm. Em quá thừa tự ái để không thể cho phép nghĩ đến chuyện đó." Nàng không hề nói dối, nàng tin vào điều mình nói, nàng hy vọng những lời nói của mình sẽ khiến cho nàng khinh bỉ hắn và bảo vệ nàng khỏi hắn, nhưng nàng không đạt được điều đó. Tất cả đều chống lại nàng, đặc biệt là cái thứ âm nhạc đáng nguyền rủa đó. Thế là mọi chuyện kết thúc, đến chủ nhật, khách khứa tụ tập lại và họ lại chơi đàn với nhau. __ Chú thích: 1. Uriah, theo Kinh Thánh, là tù trưởng người Hittite, có người vợ xinh đẹp tên Bathsheba. Vua David mê nàng và làm cho Uriah chết trong một trận đấu, rồi sau đó cưới Bathsheba (ND).